Je pensionering: voor sommigen nog heel ver weg en voor anderen komt de AOW-leeftijd al dichterbij. De meeste Nederlanders bouwen automatisch pensioen op in de eerste twee pijlers van het Nederlandse pensioensysteem: de AOW en je werkgeverspensioen. Daarnaast heb je ook de mogelijkheid om zelf voor je pensioen te sparen. 

Dit kan bijvoorbeeld met een lijfrenteverzekering met belastingvoordelen. In dit artikel geven we antwoord op de volgende vragen:

Hoe werkt een lijfrenteverzekering?

Er zijn verschillende vormen van lijfrente. De meest voorkomende is een lijfrenteverzekering. Je sluit een lijfrenteverzekering af bij een verzekeraar en je betaalt een premie. Deze belegt jouw geld wat voor een hoger rendement kan zorgen. Na het bereiken van de AOW-leeftijd ontvang je periodieke uitkeringen: de lijfrentes.

Een andere vorm van lijfrente is een bancaire lijfrente, ook wel banksparen genoemd. Deze sluit je niet af bij een verzekeraar maar bij de bank. Je krijgt rente over je geld en na het bereiken van de AOW-leeftijd ontvang je eveneens periodieke uitkeringen.

Bij zowel banksparen als een lijfrenteverzekering betaal je een premie. Je kunt ervoor kiezen om deze bijvoorbeeld maandelijks over te maken maar eenmalig een bedrag overmaken is ook mogelijk. In dat geval wordt het een koopsompolis genoemd. 

Je kunt tot je AOW-leeftijd geen aanspraak maken op het geld. Je vermogen groeit daarnaast (hopelijk) tot je de uitkeerfase bereikt. Zolang het geld bij de verzekeraar vaststaat betaal je geen vermogensbelasting over dit bedrag.

Een lijfrenteverzekering bestaat uit twee fases. Een opbouwfase en een uitkeerfase. In de opbouwfase kun je periodiek geld storten of eenmalig een bedrag inleggen. Je kunt per jaar een bepaald bedrag belastingvrij inleggen.

Of je belastingvrij in kunt leggen, hangt af van het gekozen financiële product, de hoogte van de inleg en je jaarruimte. De lijfrenteverzekering moet afgesloten worden bij een verzekeraar die door de belastingdienst erkend is. Op de website van de belastingdienst kun je berekenen wat jouw jaarruimte is. 

In de tweede fase wordt het gespaarde bedrag uitgekeerd. Omdat je pas belasting gaat betalen op het moment van uitkeren, kan dit belastingvoordelen opleveren; de belastingvoet gaat omlaag na het bereiken van de AOW-leeftijd. Daarnaast kun je door de belastingaftrek een hoger bedrag inleggen, wat wederom voor een hoger opgebouwd rendement zorgt.

Wat zijn de voordelen van een lijfrenteverzekering?

• Belastingvoordelen tijdens inleg- en uitkeerfase

Tijdens de inlegfase kun je per jaar een bepaald bedrag belastingvrij inleggen. Je betaalt geen vermogensbelasting zolang het geld bij de verzekeraar vaststaat. Tijdens de uitkeerfase kan de verlaagde belastingvoet voordelen opleveren.

• Mogelijk hoger rendement

De rente staat historisch laag. Beleggen kan een hoger rendement opleveren dan bijvoorbeeld banksparen.

• Uitkering voor rest van je leven mogelijk

Het is mogelijk is om een lijfrenteverzekering af te sluiten waarbij je uitkeringen ontvangt zolang je leeft. Je loopt dan dus geen risico dat het geld mogelijk opraakt 20 jaar na je pensionering, wat bijvoorbeeld bij een bankspaarrekening wel het geval is. Dit wordt ook wel het langlevenrisico genoemd.

Wat zijn de nadelen van een lijfrenteverzekering?

• Hoger risico

Bij een lijfrenteverzekering is niet zeker hoe hoog het kapitaal zal zijn. Beleggen kan meer geld opleveren, maar je geld kan ook een stuk minder waard worden. Koersdalingen vlak voor de uitkeerfase kunnen bijzonder vervelend zijn. Vergelijk dus verschillende lijfrenteverzekeringen en bepaal welk risico jij wilt nemen.

• Geen depositogarantie

Er bestaat een risico dat de verzekeraar failliet gaat; je tegoeden vallen dan niet onder een depositogarantiestelsel. Dit is bij banksparen wel het geval: tegoeden tot € 100.000 zijn dan gegarandeerd.

• Mogelijk geen doorbetaling bij overlijden

Het hangt van de voorwaarden van je lijfrenteverzekering af of de lijfrente wordt doorbetaald na overlijden. Zo is het mogelijk dat je partner en kinderen niet doorbetaald worden na jouw overlijden.

• Geen beschikking over je geld tot AOW-leeftijd

Als je het geld onverwachts toch nodig hebt en de lijfrenteverzekering wilt stopzetten, zijn daar vaak kosten aan verbonden. Bovendien moet je dan inkomstenbelasting betalen en mogelijk ook een hoge boete (revisierente) aan de belastingdienst.

Wat betekent het afkopen van een lijfrente?

De term ‘afkopen van lijfrente’ kan verwarrend zijn omdat dit niet betekent dat je direct zelf extra geld moet bijbetalen. Afkopen is bij lijfrenteverzekeringen een synoniem voor ‘stopzetten’. Als je je lijfrente wilt stopzetten vóór de overeengekomen datum, kun je je lijfrente om laten zetten naar een ander pensioenproduct of het geld uit laten keren.

Als je je lijfrente wilt afkopen zonder boete en zonder direct inkomstenbelasting te betalen, dan moet je je lijfrenteverzekering om laten zetten naar een ander pensioenproduct. Het bedrag moet dan door je verzekeraar direct overgemaakt worden naar de nieuwe verzekeraar of je bankspaarrekening als je voor banksparen hebt gekozen.

Als je je lijfrentepolis wilt afkopen en het bedrag aan jezelf uit wilt laten keren, bijvoorbeeld omdat je het geld van je lijfrente zelf wilt beleggen, krijg je te maken met inkomstenbelasting. Het afkoopbedrag wordt bij je belastingaangifte in Box 1 geteld. Daarnaast betaal je een boete (de revisierente). Deze rente bedraagt maximaal (en meestal) 20%.

Wil je je lijfrente afkopen voor een hypotheek? Dat is mogelijk maar met dezelfde gevolgen als bij normaal afkopen. Waarschijnlijk krijg je dan met een flinke naheffing te maken.

Er zijn uitzonderingen bij het afkopen van lijfrente. Zo betaal je bijvoorbeeld over lijfrenten tot € 4547 (2020: € 4475) geen revisierente en zijn premies die je hebt ingelegd in een oud-regime-lijfrente vrijgesteld. Op de website van de Belastingdienst vind je de exacte voorwaarden.

Wat is een lijfrenteverzekering?  – samengevat

Met een lijfrenteverzekering kun je sparen voor je (aanvullend) pensioen, met het voordeel van uitgestelde belasting. Ook betaal je niet ieder jaar vermogensbelasting over het geld. Je geld staat vast tijdens de opbouwfase en nadat je de AOW-leeftijd hebt bereikt, ontvang je periodieke uitkeringen (lijfrentes). Er zijn zowel voordelen als nadelen aan een lijfrenteverzekering verbonden. Bespreek met een pensioenadviseur of een lijfrenteverzekering in jouw pensioenplan past.