Het Nederlandse pensioensysteem is verdeeld in drie pijlers: AOW (pijler 1), werkgeverspensioen (pijler 2) en aanvullend pensioen (pijler 3). De Nederlandse overheid vindt het belangrijk dat alle Nederlanders goed rond kunnen komen na hun pensionering. Omdat niet iedereen voldoende pensioen opbouwt in pijler 1 en 2, biedt de overheid fiscale voordelen bij het zelf opbouwen van pensioen in pijler 3.

Hoeveel je met belastingvoordeel kunt sparen voor je pensioen, bereken je aan de hand van je jaarruimte. In dit artikel geven we antwoord op de volgende vragen:

Wat is jaarruimte en reserveringsruimte?

Als je in een bepaald jaar te weinig pensioen hebt opgebouwd, kun je je jaarruimte gebruiken om aanvullend pensioen op te bouwen. Je maximale jaarruimte is het maximale bedrag dat je van de Belastingdienst mag gebruiken om je pensioentekort aan te vullen en dat je bij je belastingaangifte mag aftrekken van je inkomen.

Je jaarruimte hangt voornamelijk af van je bruto-inkomen en hoeveel pensioen je al opbouwt. Daarom heeft niet iedereen de mogelijkheid om gebruik te maken van de vrije ruimte om pensioen op te bouwen.

Omdat zelfstandig ondernemers niet automatisch een werkgeverspensioen opbouwen, en dus mogelijk een pensioengat hebben, hebben zij vrijwel altijd wel de mogelijkheid om gebruik te maken van de jaarruimte.

Misschien heb je ook wel eens van reserveringsruimte gehoord. Je niet gebruikte jaarruimte van de afgelopen 7 jaar kun je benutten als reserveringsruimte. Je kunt zowel je jaarruimte als reserveringsruimte inzetten om je pensioen aan te vullen met belastingvoordeel.

Als je zowel jaarruimte als reserveringsruimte hebt, is het slim om eerst je reserveringsruimte op te maken; zo voorkom je dat je reserveringsruimte van langer geleden vervalt. Ook voor de reserveringsruimte hanteert de Belastingdienst maximumgrenzen.

De hoogte van de maximumbedragen die je voor 2021 uit je reserveringsruimte mag opmaken, is afhankelijk van wanneer je de AOW-leeftijd bereikt. Bereik je deze leeftijd binnen 10 jaar, is dit bedrag maximaal € 14.785. Duurt het langer dan 10 jaar voordat je de AOW-leeftijd bereikt? Dan mag je in 2021 maximaal € 7489 gebruiken uit je reserveringsruimte.

Hoe kun je je jaarruimte berekenen?

Op de website van de Belastingdienst kun je snel je jaarruimte berekenen. Als je meer inzicht wilt krijgen in waar het uiteindelijke bedrag vandaan komt, kun je je jaarruimte ook zelf berekenen aan de hand van een formule.

De belastingdienst hanteert twee formules voor het berekenen van de jaarruimte: de formule voor ondernemers en zzp’ers, en de formule voor niet-ondernemers.

Als je geen ondernemer bent, is de formule als volgt:

Formule jaarruimte uit loondienst = (13,3% × premiegrondslag) – (6,27 x factor A)

Ben je ondernemer of zzp’er, gebruik dan de volgende formule:

Formule jaarruimte voor zzp’ers en ondernemers: (13,3% × premiegrondslag) – (6,27 x factor A) – F

De premiegrondslag is je bruto-inkomen min de AOW-franchise. In 2021 is de AOW-franchise € 12.672. Je mag de AOW-franchise niet gebruiken voor het opbouwen van pensioen omdat je al (fictief) AOW opbouwt. Van jouw inkomen boven deze grens mag je 13,3% gebruiken voor je pensioen. De jaarruimte is in 2021 maximaal € 13.236.

Factor A vind je op het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) dat je elk jaar van je pensioenuitvoerder ontvangt. Het geeft aan hoeveel je pensioen is gestegen in een bepaald jaar en is afhankelijk van het pensioenbedrag dat je al bij elkaar gespaard en/of belegd hebt. Dit bedrag wordt vermenigvuldigd met een vaste contante, voor 2021 is deze vastgesteld op 6,27.

Bij ondernemers of zzp’ers wordt nog een F afgetrokken. Deze F staat voor de fiscale ouderdagsreserve (FOR). Dit is een bedrag dat je van je winst mag aftrekken. De belasting hierop wordt naar de toekomst verschoven. Je mag 9,44% van je winst gebruiken, tot een maximumbedrag van € 9395 (2021). Voor 2020 bedroeg dit bedrag € 9218.

Rekenvoorbeeld 1: Jaarruimte berekenen bij pensioen uit loondienst

Stel je hebt een bruto inkomen van € 45.000. Van dit bedrag trek je de AOW-franchise af. Dan kom je op een premiegrondslag van € 32.328. Dit vermenigvuldig je met 13,3%. Dan blijft er € 4300 over. Volgens je pensioenverzekeraar heb je een Factor A van € 800. Van de € 4300 trek je dus (6,27 x 800)= € 5016 af. Je hebt voor dit jaar dus geen jaarruimte meer. 

Rekenvoorbeeld 2: Jaarruimte berekenen als ondernemer/zzp’er

Stel je hebt als zzp’er € 45.000 verdiend. Je wilt hiervan 5% voor je FOR inzetten. De premiegrondslag bedraagt € 45.000 – € 12.672 (AOW-franchise) = € 32.328. Dit vermenigvuldig je met 13,3% = € 4300. Hiervan trek je € 2250 FOR vanaf (5% van € 45.000). Dan heb je nog een jaarruimte van € 2050. Dit bedrag kun je gebruiken om te sparen voor je pensioen met belastingvoordeel.

Hoe kun je sparen voor je pensioen zonder jaarruimte?

Heb je je jaarruimte berekend en gezien dat je geen jaarruimte meer hebt, maar wil je toch sparen of beleggen voor een (aanvullend) pensioen? Dat is altijd mogelijk. Je profiteert niet van belastingvoordelen, maar kunt wel zorgen voor een aanvulling op je inkomen na pensionering.Wil je eerder met pensioen en berekenen hoeveel je bij elkaar moet sparen? Lees in ons artikel over eerder met pensioen gaan dan meer over de mogelijkheden. Wil je meer weten over een lijfrentepolis en banksparen voor je pensioen? Klik dan op een van de onderstaande infocards.

Samengevat – Jaarruimte berekenen 

Je jaarruimte geeft aan welk bedrag je met uitgestelde belasting in mag leggen in een lijfrente. De Belastingdienst hanteert hiervoor maximumbedragen, afhankelijk van je inkomen en hoeveel pensioen je al opbouwt. Bereken je jaarruimte om te weten hoeveel je met belastingvoordeel voor je pensioen kunt sparen.