CPB: dit jaar koopkrachtverlies, misschien wel tot –3%
Het komt niet als een verrassing, maar blijft slecht nieuws voor alle Nederlanders: de koopkracht zal dit jaar ongekend hard dalen. Dit heeft het Centraal Planbureau (CPB) bekendgemaakt. De reden? Stijgende inflatie, de agressieve en rondom veroordeelde invasie van Oekraïne door Rusland en de bijbehorende sancties en hoge gas-, stroom- en olieprijzen.
Wat is koopkracht precies?
De koopkracht geeft aan hoeveel goederen en waren een huishouden gemiddeld kan kopen. Zodoende houdt de koopkracht dus samen met het besteedbaar inkomen en de gemiddelde prijzen. Hogere prijzen, bijvoorbeeld door een gierende inflatie, verminderen de koopkracht. Een hoger besteedbaar inkomen zorgt voor een hogere koopkracht. Samengevat daalt de koopkracht dus als de inkomens de inflatie niet bij kunnen houden.
Daalt de koopkracht niet al jaren?
Veel Nederlanders zullen misschien het gevoel hebben dat de koopkracht al (tientallen) jaren daalt. Niets is minder waar. In de afgelopen 30 jaar is de koopkracht met bijna 45% gestegen. In de jaren nul van deze eeuw steeg de koopkracht met meer dan 22%.
Een van de redenen waarom de koopkrachtstijging vaak onderschat wordt is overigens psychologisch. Mensen worden vaker geconfronteerd met uitgaven (iedere dag) dan met inkomsten (vaak slechts één keer per maand). Daarom wordt de inflatie overschat en de toename van het besteedbaar inkomen onderschat.
Hoe zit het dan echt met de koopkracht?
In de onderstaande tabel hebben we de koopkrachtcijfers van de afgelopen jaren voor je samengevat. De koopkracht van 1990 hebben we genomen als maatstaf (score van 100), omdat koopkracht anders dan bijvoorbeeld het besteedbaar inkomen niet in absolute cijfers uit te drukken is:
| Jaar | Indexscore | % verandering t.o.v. drie jaar eerder |
| 1990 | 100 | — |
| 1993 | 101,9 | 1,9% |
| 1996 | 105 | 3,0% |
| 1999 | 110,5 | 5,3% |
| 2002 | 121,9 | 10,3% |
| 2005 | 123 | 0,9% |
| 2008 | 132,7 | 7,9% |
| 2011 | 133,3 | 0,5% |
| 2014 | 132,8 | -0,3% |
| 2017 | 139,6 | 5,1% |
| 2020 | 146,1 | 4,7% |
| 2021 | 146,2 | — |
Zoals je hierboven kunt zien, is de koopkracht slechts één keer gedaald in een periode van drie jaar (van 2011-2014). Ook in het begin van de jaren ’80 (tijdens de olie- en financiële crisis) daalde de koopkracht. Maar doorgaans stijgt, ondanks de inflatie, de koopkracht van Nederlanders met gemiddeld één tot anderhalf procent per jaar.
Een daling van tussen een halve en drie procent doet pijn, maar het is wel belangrijk om alles niet té zwart in te gaan zien. Puur vanuit een economisch perspectief gaat het ons nog altijd voor de wind.
Jasper werkt als freelance financieel expert voor hoogstespaarrente.eu. Met een achtergrond in sociologie en filosofie is Jasper vooral geïnteresseerd in de mensen en het systeem achter geld. Door het delen van kennis en inzichten hoopt hij lezers te helpen slimme en verstandige keuzes te maken op het gebied van sparen en beleggen, belastingen en meer.
