Hoogste spaarrente » Kennisbank » Wat is nominale rente?

Er zijn twee definities voor nominale rente. Bij spaarrekeningen of termijndeposito’s is het het daadwerkelijk afgesproken en ontvangen rentepercentage dat spaarders op hun spaartegoed ontvangen. Bij kredieten of leningen is de nominale rente het rentepercentage dat betaald moet worden. De nominale rente wordt doorgaans voor één jaar vastgesteld en kan vast of variabel zijn.

In dit artikel beantwoorden we de volgende vragen:

Wat is het verschil tussen nominale rente en effectieve rente?

Bij de nominale rente wordt het rente-op-rente effect niet meegenomen. Bij het berekenen van de effectieve rente wordt hier wel rekening mee gehouden.

Nominale en effectieve rente bij leningen

Bij leningen is de effectieve rente de nominale rente plus de extra kosten. Dit zijn kosten zoals verwerkingskosten, transactiekosten of de afsluitprovisie. Je kunt hiervoor het verschil tussen kale en all-in huur als ezelsbruggetje gebruiken: als de nominale rente de kale huur weergeeft, is de effectieve rente de all-in huur, inclusief gas, water en licht.

De effectieve rente op een lening is altijd hoger dan de nominale rente. Kredietinstellingen moeten ook altijd de effectieve rentevoet aangeven. Op die manier kunnen consumenten de voorwaarden beter vergelijken.

Nominale en effectieve rente bij spaarrekeningen en termijndeposito’s

Bij sparen is de nominale rente doorgaans het afgesproken rentepercentage voor één jaar. Als de rente bij spaarrekeningen en termijndeposito’s per jaar wordt uitbetaald, dan is er na het eerste jaar geen verschil tussen de nominale en effectieve rente. 

Als rente over spaargeld of termijndeposito’s niet jaarlijks maar bijvoorbeeld per kwartaal of halfjaar wordt uitgekeerd, is over deze uitkeringen ook rente verschuldigd. Bij het berekenen van de effectieve rente ontstaat dan een rente-op-rente effect. Dit betekent dat de effectieve jaarlijkse rente over spaargeld en termijndeposito’s hoger kan zijn dan de nominale rente.

Wat is het verschil tussen nominale rente en reële rente?

Als je bij het berekenen van de rente rekening houdt met de inflatie, bereken je de reële rente. Dit is de nominale rente minus het inflatiepercentage. Als de nominale rente 3 procent is en het inflatiepercentage 2 procent, dan is het reële rentepercentage 1 procent. In dit voorbeeld is de reële rente positief, dit betekent een stijging van waarde – of koopkracht.

Wat is het verschil tussen vaste en variabele nominale rente?

De nominale rente is vast als deze voor een bepaalde tijd is vastgelegd en niet tussentijds verandert. De vaste rente kan betrekking hebben op het grootste deel van de looptijd of op de gehele looptijd. Vaste rente heeft voordelen: bij een lening betaal je altijd dezelfde nominale rente over een bepaalde periode; dit maakt je financiële planning makkelijker. Bij termijndeposito's weet je met een vaste rente welk rendement de deposito's zullen opleveren. Ook voor hypotheken wordt vaak de vaste nominale rente gehanteerd.

Bij een variabele nominale rente kan de rente op een lening gedurende de looptijd worden aangepast aan veranderingen in de marktrente. Als de rente op de geld- of kapitaalmarkt daalt, kan de variabele nominale rente dalen – en vice versa. Banken hanteren verschillende referentierentetarieven zoals de beleidsrente van de Europese Centrale Bank (ECB) of de interbancaire rente (Euribor)*. 

Bij een negatief saldo op een betaalrekening wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van variabele rentetarieven. Banken passen de rente regelmatig aan en er is dus geen vaste rente voor betaalrekeningen over de gehele looptijd.

* EURIBOR is een afkorting van Euro Interbank Offered Rate en is het rentetarief waartegen een groot aantal Europese banken elkaar geld lenen.

Wat beïnvloedt de hoogte van de nominale rente?

De hoogte van de nominale rente is afhankelijk van de afgesproken looptijd van de vaste rente tussen de kredietnemer en de bank. Als algemene regel geldt: hoe langer de looptijd, hoe hoger de nominale rente. Voor meer zekerheid over de rente, moeten kredietnemers dus een hogere rente over hun lening betalen. 

Er zijn ook andere factoren die de hoogte van de nominale rente beïnvloeden:

1. Kredietwaardigheid: Hoe hoger de kredietwaardigheid van de kredietnemer, hoe lager het risico op wanbetaling voor de bank. Hierdoor kan de nominale rente lager zijn.
2. Leenbedrag: Hoe lager het geleende bedrag, hoe lager de nominale rente.

Voor zowel leningen als investeringen, is de hoogte van de nominale rente gerelateerd aan het rentebeleid van de ECB. Als de beleidsrente van de ECB stijgt, is de kans groot dat de nominale rente voor leningen en ook voor deposito- en spaarrekeningen stijgt – en andersom.

Nominale rente samengevat

De nominale rente is het het daadwerkelijk afgesproken en ontvangen rentepercentage dat spaarders op hun spaartegoed ontvangen of het rentepercentage dat betaald moet worden bij kredieten of leningen. Dit rentepercentage kan vast of variabel zijn en zowel het rente-op-rente effect als de inflatie worden bij de nominale rente niet meegenomen.