Hoogste spaarrente » Kennisbank » Antiwitwaswetgeving

Witwassen is een financieel misdrijf. En ook al lijkt witwassen een ver-van-je-bed-show, zelfs particulieren moeten goed oppassen dat ze zich niet strafbaar maken. In dit artikel leggen we je uit:

Wat is witwassen?

Witwassen is een door criminelen gebruikte manier om de oorsprong en het bestaan van geld uit illegaal verworven financiële middelen (bv. corruptie of drugshandel) te verbergen. Het doel is dus om te verhullen waar het geld vandaan komt, om het vervolgens weer in de normale financiële en economische circuits te leiden.

Vaak zijn zulke witwaspraktijken zeer slim vermomd. Dit maakt het bijzonder moeilijk om van buitenaf een onderscheid te maken tussen witwassen en andere alledaagse financiële transacties.

De ‘uitvinder’ van het witwassen is waarschijnlijk Al Capone, de bekendste crimineel en maffioso van de Verenigde Staten. Hij wilde illegaal verworven geld weer in de reguliere economische kringloop brengen, om daarmee legale investeringen in bedrijven en onroerend goed te doen. 

Capone kochte verschillende wasserettes en beweerde zijn vermogen met behulp van deze bedrijven vergaard te hebben. Daar komt dus ook het begrip ‘witwassen’ vandaan. Een van de meest populaire manieren om illegaal geld wit te wassen, blijft de aanschaf van onroerend goed.

Witwassen voorkomen

Binnen de EU moet witwassen voorkomen en bestraft worden. Daarom werd in 1991 een eerste stap gezet richting het controleren van de financiële stromen en het voorkomen van witwassen. Met het invoeren van de EU antiwitwasrichtlijn. Sindsdien is witwassen een strafbaar feit en behandelen de strafrechtelijke autoriteiten dit ook zo. 

Om de effectiviteit van de wetgeving tegen witwassen en het financieren van terrorisme te waarborgen, werd de EU-antiwitwasrichtlijnen meermaals herzien:

• 10.06.1991: 1e EU antiwitwasrichtlijn
• 10.12.2001: 2e EU antiwitwasrichtlijn
• 26.10.2005: 3e EU antiwitwasrichtlijn
• 20.05.2015: 4e EU antiwitwasrichtlijn
• 30.05.2018: 5e EU antiwitwasrichtlijn

Met de 4e EU antiwitwasrichtlijn werd onder andere het centrale transparantieregister ingevoerd. Hierin staan de persoonsgegevens van de natuurlijke personen achter een bedrijf, samen met de begunstigden. De transparantieplichten zijn van toepassing op vrijwel alle bedrijven in Nederland. Waaronder:

• Banken
• Financiële dienstverleners
• Financiële ondernemingen
• Bepaalde verzekeraars
• Advocaten
• Belastingadviseurs
• Makelaars
• Handelaars in goederen

Na de invoering van de 5e en 6e EU antiwitwasrichtlijn eind 2018 gelden nog strengere regels. Bedrijven kregen tot eind 2020 de tijd om deze om te zetten. Nu moeten partijen die onder de wetgeving vallen zelfs iedere transactie of iedere afzonderlijke zakenrelatie onderzoeken om witwassen en de financiering van terrorisme uit te sluiten.

Met behulp van deze afzonderlijke evaluatie moet voorkomen worden dat controles geautomatiseerd worden. Dit kan leiden tot onnauwkeurige resultaten. De risicoanalyse moet dus voor alle operationele maatregelen nog preciezer zijn dan vroeger.

Wat houdt de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) in?

De Nederlandse Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) verplicht ondernemingen om actief bij te dragen aan het voorkomen van witwassen. Ondernemingen moeten verdachte transacties melden (de meldingsplicht). Daarnaast moeten ze hun cliënten onderzoeken (het cliëntenonderzoek).

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) stelt dat de volgende bedrijven onder deze verplichtingen vallen:

• beleggingsondernemingen
• (beheerders van) beleggingsinstellingen
• (beheerders van) icbe’s

financiële dienstverleners, voor zover zij bemiddelen bij de totstandkoming van levensverzekeringsovereenkomsten (bron: AFM)

De praktische implicaties van witwaswetgeving voor particulieren

Eenvoudig gezegd, moet witwaswetgeving er in de praktijk voor zorgen dat financiële transacties transparanter doorgevoerd worden. Vooral voor betalingen in contant geld. Economische actoren die in Nederland actief zijn, hebben een meldplicht zodra ze onregelmatigheden waarnemen bij hun klanten. Zulke afwijkingen zijn bijvoorbeeld:

• Meerdere verschillende bankrekeningen
• Contante betalingen die boven de geldende grens van € 3000 vallen
• Het transport van grote hoeveelheden geld
• De opslag van grote hoeveelheden contanten
• Directe toestemming om een investering aan te gaan met ongunstige voorwaarden

Zodra je als consument of particuliere investeerder een nieuwe rekening opent, moet je jouw identiteit bewijzen. Dit kan binnen Nederland vaak door een klein bedrag over te maken naar de nieuwe rekening, van een rekening die op dezelfde naam staat. Ook kun je hiervoor een identiteitsbewijs gebruiken.

Stel je verkoopt als particulier je auto en de koper betaalt je 8000 euro in contanten. Dit bedrag valt duidelijk boven de genoemde grens van 3000 euro. In dit geval, kan het dus zijn, dat je het geld alleen op een rekening mag storten als je een koopcontract kunt laten zien. Want ook iedere particuliere persoon kan zich schuldig maken aan witwassen. Zonder ook maar enige relaties te onderhouden met georganiseerde criminaliteit.