Een uitgestrekte woestijn zover het oog reikt. Aan de horizon enkel de belofte van grote rijkdommen. In 1848 werd goud gevonden in Californië. Het was het begin van een ‘gold rush’ die uiteindelijk zeven jaar duurde. De hype om bitcoin doet sterk denken aan de goudrush in de 19e eeuw.

Het eerste blok van de bitcoin-blockchain werd toegevoegd in 2009. De bitcoin-rush houdt inmiddels alweer 13 jaar lang aan. Tijd om eens dieper in het thema te duiken, met vragen die jou bezig kunnen houden. Zoals:

Wat betekent minen?

Minen is het proces waarmee nieuwe bitcoins toegevoegd worden aan het systeem. In zekere zin is het minen van bitcoin, zoals de naam al zegt, dus het ‘opgraven’ van nieuwe bitcoins. Deze bitcoins zijn niet echt verborgen, maar worden als beloning erkend aan de ‘mijnwerker’. Daarna kunnen deze bitcoins verhandeld worden.

Net zoals in een goudmijn, is de voorraad aan bitcoins beperkt. Zo wordt voorkomen dat de waarde van de bestaande bitcoins verwatert. De voorraad aan bitcoins die overblijven halveert ongeveer eens per vier jaar. De eerdere mijnwerkers hadden dus geluk; de rest moet het doen met wat er overblijft. Precies zoals destijds in Californië dus.

Waarom wordt bitcoin gemined?

Bij het minen van bitcoin worden nieuwe bitcoins vrijgegeven. Maar het minen zorgt er ook voor dat de integriteit van de blockchain gewaarborgd wordt. Dit is het eigenlijke doel van minen. De nieuwe bitcoins zijn een beloning voor het gemeenschappelijke nut dat minen brengt.

Waar bestaat dit nut uit? Het verifiëren van bitcointransacties en het waarborgen van de integriteit van het systeem. Omdat dit proces ingewikkeld is, is er veel rekenkracht voor nodig. Naarmate de blockchain langer wordt, er meer transacties zijn en het systeem complexer wordt, groeit deze vraag alleen maar.

Minen is een klassiek liberaal-economisch principe. Het individu voert opdrachten uit voor eigen gewin, maar dit komt de gehele gemeenschap ten goede.

Hoe werkt het minen van bitcoin en wat voor soort rekensommen worden bij minen opgelost?

Zet je schrap. Het proces van minen is ingewikkeld. Maar niet zo ingewikkeld als de rekenopdrachten die computers op moeten lossen om bitcoins te verdienen. Lees hieronder stap voor stap hoe minen werkt.

Minen draait om het oplossen van bijzonder ingewikkelde rekenopdrachten. Deze rekenopdrachten bestaan uit het verifiëren van de validiteit van bitcointransacties. Zo blijft de blockchain integer, en dus correct.

Alle transacties worden in de blockchain opgeslagen. Met behulp van de publieke sleutel van de transactie – of de hash, de afgeleide hiervan – kan de authenticiteit vastgesteld worden. 

Nu draait minen er dus om, om deze transacties precies aan de hand van deze publieke informatie te verifiëren. De rekensommen die hiervoor nodig zijn worden in de loop van tijd steeds ingewikkelder, totdat ze uiteindelijk vrijwel onmogelijk zijn. Op dit punt zijn dan ook alle bitcoins vergeven.

Lukt het een miner, of meer waarschijnlijker een pool van miners, om de transacties op te lossen? Dan wordt een blok aan de blockchain toegevoegd. En de miners krijgen de beloning.

Het gaat bij bitcoinminen dus niet om de geleverde arbeid. Alleen het vinden van een juiste oplossing levert uiteindelijk een beloning op. De rest blijft met lege handen achter en heeft bij het volgende blok weer een kans.

Is minen nog de moeite waard?

Voor het succesvol verifiëren van een blok dat aan de blockchain toegevoegd kan worden, ontvangen miners dus een beloning. Deze beloning bedraagt momenteel 6,25 bitcoins. Tegen de huidige (februari 2022) koers genoeg om een klein appartementje te kopen.

Succesvol minen levert dus absoluut een aantrekkelijke beloning op, maar deze beloning wordt per 210.000 blokken gehalveerd. Er worden ongeveer 150 blokken per dag aan de blockchain toegevoegd, dus dit duurt ongeveer vier jaar.

In 2009 ontving een miner nog 50 bitcoin per toegevoegd blok. Nadat de eerste 10,5 miljoen bitcoins (50% van het totaal) gemined werden, ging de beloning in 2012 naar 25 bitcoins. In 2016 volgde nog een halvering naar 12,5 bitcoins. In 2020 halveerde de beloning opnieuw. Er zijn nu nog maar 2,625 miljoen bitcoins over.

Het is wel belangrijk om rekening te houden met de stijgende koers van bitcoin. 6,25 bitcoins zijn momenteel veel meer waard dan 25 bitcoins waard waren in 2012. De gelukkigsten zijn dus diegenen die op tijd coins verzameld hebben.

Maar dat betekent allemaal niet dat minen niets meer waard is. Wel een probleem: ondertussen is het minen zo geprofessionaliseerd, en zijn de rekenopdrachten zo ingewikkeld, dat je ook een stuk meer moet investeren voordat je beloond wordt.

Ook meer weten over investeren in ETF’s?

Kan ik ook op mijn pc minen?

Nee. Daarvoor ben je te laat ingestapt. Althans, je kunt het wel proberen, maar het is niet meer de moeite waard. Je zou hoogstens in kunnen stappen in een miningpool – een groep miners die de buit eerlijk verdeelt. Maar zelfs dat is alleen nog rendabel met een zeer professionele installatie.

En zelfs als je het professioneel aan zou pakken – met hypermoderne ASIC-chips, warmteafvoer, een lawaaibestendige ruimte –, dan zou je nog altijd te maken krijgen met torenhoge elektriciteitsprijzen in Nederland. Veel hoger dan de beloning uiteindelijk waard zou zijn. Als je echt wilt minen, kun je overwegen in te stappen in nieuwere coins met minder concurrentie.

Kritiek op mining

Er is flinke kritiek op mining, en het proces achter mining is in de ogen van veel critici het grootste nadeel van bitcoins. Nog vóór criminaliteit en veiligheidszorgen.

Minen kost namelijk ontzettend veel stroom. Tegenwoordig is het minen van bitcoin verantwoordelijk voor ongeveer een halve procent van de energieconsumptie. Wereldwijd. Dat is meer dan de energieconsumptie van heel Finland. Zeven keer meer dan Google gebruikt. En deze consumptie is in vijf jaar tijd maar liefst vertienvoudigd. Dit valt eigenlijk niet meer te rijmen met de strijd tegen de klimaatverandering.

Om dit probleem tegen te gaan, zijn er ook veel ‘proof of stake’ coins op de markt beschikbaar. Hier gaat het niet om het daadwerkelijke inzetten van rekenkracht, maar juist om het aantonen dat je deze rekenkracht ter beschikking zou stellen.

Samengevat – bitcoin minen

Het minen van bitcoin heeft twee functies. Door mining wordt bepaald wie de eigenaar is van nieuwe ladingen bitcoins die vrijkomen. De rekenopdrachten die hiervoor uitgevoerd worden, helpen de integriteit en validiteit van de blockchain, en dus het hele bitcoinsysteem, te waarborgen. Minen is ondertussen voor particulieren niet meer rendabel, en de kritiek op de elektriciteitsconsumptie van mining neemt steeds verder toe.