Levensverzekeringen sluit je af om je nabestaanden niet op te zadelen met financiële problemen na je overlijden. Er zijn verschillende soorten levensverzekeringen, waarbij er een voornamelijk een verschil is tussen overlijdensrisicoverzekeringen en uitvaartverzekeringen.

Wil je meer weten over belastingvraagstukken die kunnen optreden bij kapitaalverzekeringen die bij leven uitkeren? Lees dan ons artikel over kapitaalverzekeringen en de belasting. Deze worden soms ook levensverzekeringen genoemd, maar niet in dit artikel besproken. Op deze pagina behandelen we de volgende vragen:

Wat is een levensverzekering?

Een levensverzekering garandeert een bepaalde prestatie in het geval van overlijden van de verzekeringnemer. Dit kan in natura zijn, zoals het verzorgen van de uitvaart, of samenhangen met een bepaald bedrag, zoals het afbetalen van een hypotheek of het uitkeren van een bepaald bedrag bij overlijden.

Wat voor soorten levensverzekering zijn er?

Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen overlijdensrisicoverzekeringen en uitvaartverzekeringen. Het onderliggende doel van beide verzekeringen is hetzelfde: voorkomen dat nabestaanden met vervelende financiële gevolgen komen te zitten na het overlijden van de verzekeringnemer.

Een uitvaartverzekering dekt (een deel van) de kosten van een begrafenis of crematie. Een overlijdensrisicoverzekering is eerder bedoeld om het wegvallen van een kostwinner op te vangen. Bijvoorbeeld door aflossing van een hypotheek of door het eenmalig uitkeren van een bedrag aan de nabestaanden.

Hoe zit het met de belasting op overlijdensrisicoverzekeringen?

Bij lijfrentes, bankspaarrekeningen en ook overlijdensrisicoverzekeringen kun je zowel een fiscaal voordeel behalen als ook een fiscaal nadeel. Een fiscaal voordeel is in dit geval het ‘verschuiven’ van de belastingplicht naar het moment van uitkering. Met andere woorden, je mag het ingelegde bedrag aftrekken van de belasting en betaalt pas later belasting in Box 1. Fiscale nadelen zijn bijvoorbeeld het betalen van vermogensrendementsheffing in Box 3.

In Box 3 betaal je alleen belasting over opgebouwd vermogen. Bij een overlijdensrisicoverzekering bouw je, anders dan bij een lijfrente of bankspaarrekening, doorgaans geen vermogen op. Je betaalt een premie en de begunstigde ontvangt een bepaald bedrag enkel als je overlijdt voor een bepaalde datum. De premies die je inlegt kun je niet aftrekken in Box 1 van de belastingaangifte.

Hier zijn wel enkele uitzonderingen op. Als je een zogenaamd premiedepot opbouwt, moet je dit depot wél opgeven in Box 3. Een premiedepot is een geblokkeerde bankrekening. De verzekeraar bouwt voor jou een premiespaarpot op. Met het geld op de rekening worden premies voor de verzekering betaald.

Belangrijk is daarnaast het volgende: zodra de ‘waarde in het economisch verkeer’ boven de vrijstelling uitkomt (2021: € 7348), ga je in Box 3 belasting betalen over het gehele bedrag. De waarde in het economisch verkeer kun je bij je verzekeraar opvragen.

Ook bij een overlijdensrisicoverzekering met periodieke uitkeringen aan de nabestaande(n) kan het zijn dat je belasting verschuldigd bent in Box 3. Dit is dan een overlevingsrente of erfrente. In dit geval kan het zijn dat je de inleg af kunt trekken in Box 1. In dat geval moet de begunstigde belasting betalen over de uitkering.

Tenslotte kunnen je nabestaanden ook nog met erfbelasting te maken krijgen bij een uitkering uit een overlijdensrisicoverzekering. Dit is allemaal vrij complex en het is goed zulke belastingvraagstukken te bespreken met een expert.

Hoe zit het met de belasting op uitvaartverzekeringen?

Een uitvaartverzekering die in natura uitkeert, is vrijgesteld van de belasting. Het geld wordt niet uitgekeerd aan de verzekeringnemer, maar direct aan de uitvaartverzorger en mogelijk andere partijen. Deze verzekeringen vallen niet onder de inkomstenbelasting in Box 1 of onder de vermogensrendementsheffing in Box 3. 

Heb je zelf bijvoorbeeld een depositorekening voor een uitvaart? Dan valt dit in Box 3 als vermogen. Alleen speciale financiële producten die uitsluitend uitkeren voor een bepaald doel zijn vrijgesteld.

De Belastingdienst en levensverzekeringen – samengevat

Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen levensverzekeringen en kapitaalverzekeringen, waarbij levensverzekeringen uitkeren bij de dood van een verzekerde. De uitkering kan in natura zijn – uitvaartverzekering – maar ook in de vorm van een geldbedrag – overlijdensrisicoverzekering. Uitbetalingen in natura zijn van de belasting vrijgesteld en er gelden ook vrijstellingen voor overlijdensrisicoverzekeringen.