Krijg je een erfenis? Dan wil je met het geld uit de erfenis misschien extra sparen of gaan beleggen. Als je meer erft dan het vrijgestelde bedrag, moet je erfbelasting betalen. Daarnaast moet je de erfenis of de vordering op een erfenis optellen bij je totale vermogen voor het bepalen van de inkomstenbelasting in Box 3.

In dit artikel vertellen we meer over erfbelasting en de gevolgen voor de inkomstenbelasting.

Welke vrijstelling geldt bij erfbelasting?

Erfbelasting is de belasting die je betaalt als je een erfenis of een vordering op een erfenis krijgt. Je betaalt pas erfbelasting als de waarde van de erfenis hoger is dan de vrijstelling. De hoogte van de vrijstelling hangt af van je relatie met degene die overleden is en kan sterk variëren.

Zo hebben echtgenoten en geregistreerde partners in 2021 recht op een vrijstelling van € 671.910 en zijn broers of zussen en achterkleinkinderen voor slechts € 2.244 vrijgesteld. Op de website van de Belastingdienst vind je het complete overzicht van de vrijstellingen voor erfbelasting. 

Is de waarde van je erfenis hoger dan de vrijstelling die voor jou geldt? Dan moet je erfbelasting betalen over het bedrag dat boven de vrijstelling uitkomt. Het tarief is afhankelijk van je relatie met de overledene. Daarnaast hangt het tarief af van de hoogte van de erfenis. Bij een erfenis van € 128.751 of hoger, wordt een hoger tarief gerekend.Op de website van de Belastingdienst vind je een overzicht van de verschillende tarieven. Aan de hand daarvan kan de erfbelasting berekend worden.

Wat zijn de gevolgen van een erfenis voor de inkomstenbelasting in Box 3?

Het is niet zo dat de erfbelasting een aftrekpost is in Box 3 voor de berekening van de inkomstenbelasting. Maar als je erfbelasting moet betalen, mag je dit wel van de erfenis aftrekken voordat je het bij je vermogen optelt.

Je hoeft dus alleen de ‘netto’ erfenis bij je totaalvermogen op te tellen. Als je vermogen dan onder de voor Box 3 bepaalde vrijstelling blijft, ben je geen inkomstenbelasting verschuldigd. Voor 2021 is de vrijstelling € 50.000, en voor fiscale partners het dubbele: € 100.000.

Let op de peildatum voor de vermogenrendementsheffing. Die is vastgesteld op 1 januari van elk kalenderjaar. Als je vermogen hebt geërfd in de zomer van 2021, geef je het pas op in de belastingaangifte voor 2022.

Zodra je volgens het testament of de wet een erfenis ontvangt, heb je een aanspraak. Ook al staat het bedrag op 1 januari 2022 nog niet op je rekening, moet je het wel al opgeven als je hebt geërfd in de zomer van 2021. Je mag dan ook al rekening houden met het bedrag dat je aan erfbelasting moet betalen en dit van het geërfde vermogen aftrekken.

Als ze niet door een uitvaartverzekering gedekt zijn, zijn uitvaartkosten zoals rouwadvertenties of de huur van een aula aftrekbaar voor het bepalen van de erfbelasting. Je mag eventuele uitvaartkosten dus niet aftrekken in je aangifte inkomstenbelasting.

Als je een koopwoning erft, wordt voor de erfbelasting uitgegaan van de WOZ-waarde van de woning min de hypotheekschuld. De inkomstenbelasting hangt af van of je in de woning gaat wonen, de woning gaat verhuren of leeg laat staan. Als je in het huis gaat wonen, valt het in Box 1, anders in Box 3.Heb je een erfenis uit het buitenland ontvangen? Dan hoef je in Nederland in bepaalde situaties geen erfbelasting te betalen. Deze kun je nalezen op de website van de Belastingdienst.

Hoe bereken je de erfbelasting en inkomstenbelasting?

Er gelden dus behoorlijk wat verschillende tarieven en regels als je een erfenis krijgt. Hieronder vind je een rekenvoorbeeld om het wat inzichtelijker te maken:

Joris erft € 100.000 uit de nalatenschap van zijn moeder. De vrijstelling voor een kind van de overledene is in 2021 vastgesteld op € 21.282. Joris moet dus over € 78.718 erfbelasting betalen. Het tarief voor is voor hem 10% en hij moet dus € 7872 aan erfbelasting betalen. De ‘netto’ erfenis is € 92.128.

Voor het berekenen van zijn inkomstenbelasting, telt Joris dit bedrag op bij zijn bestaande vermogen van € 30.000 aan spaargeld op. Joris is dan inkomstenbelasting verschuldigd over € 122.128 - € 50.000 (vrijstelling 2021) = € 72.128.

Voor het berekenen van de inkomstenbelasting, hanteert de Belastingdienst een fictief rendement. Bij een belastbaar inkomen van € 72.128 wordt een gemiddeld rendement van 4,501% berekend. Over dit fictieve rendement betaalt Joris vervolgens nog eens 31% x € 3246 = € 1006 aan inkomstenbelasting.

Erfbelasting – samengevat

Als je een erfenis krijgt, kan het zijn dat je erfbelasting moet betalen. Je betaalt pas erfbelasting als de waarde van de erfenis hoger is dan de vrijstelling die voor jou geldt. Als je erfbelasting moet betalen, mag je dit van de erfenis aftrekken voordat je het bij je vermogen optelt voor het berekenen van de inkomstenbelasting in Box 3.